Posted in Մայրենի

Գործնական քերականություն

Գոյական

176.Գործողությունցույցտվողբառերը(բայերը)դարձրո՛ւո՞վկամի՞նչհարցինպատասխանող,առարկացույցտվողբառեր(գոյականներ):

Օրինակ՝
լուծելլուծույթ,լուծում

սպասելսպասավոր,սպասյակ,սպասուհի,սպասում:

Իշխել-իշխանություն, իշխան,  բժշկել-բժիշկ, բժշկություն, բացել-բացիկ ուսուցանել-ուսուցում-ուսուցիչ ճեղքել-ճեղք պահել-պահոց հյուսել-հյուսք բանե-բանվոր գրել-գրող գործել-գործ զգալ-զգացմունք հարցնել-հարց:

177.Ինչպիսի՞հարցինպատասխանող,հատկանիշցույցտվողբառերից(ածականներից)կազմի´րգոյականներ(ի՞նչհարցինպատախանողբառեր):

Օրինակ՝
տաքտաքություն:

Քաջ-քաջություն,մեծ-մեծություն,գեղեցիկ-գեղեցկություն,հատուկ-հատկություն,հասարակ-հասարակություն,հարմար-հարմարություն,դեղին-դեղնություն,գունատ-գունատություն, հնչեղ-հնչեղություն, շքեղ-շքեղություն,պերճ-պերճություն, խեղճ-խեղճություն,տկար-տկարություն:

178.Կետերըփոխարինի´րփակագծումտրվածբառիցկազմվածհամապատասխանգոյականով:

ՖրանսիացիԼյուդովիկոս14-րդթագավորըկենդանիներինկատմամբհատուկ վերաբերմունք (վերաբերվել)ուներ:Նացանկանումէրիրպալատականայգումհետաքրքիր գազանանոց(գազանանոց)ստեղծել:ճարտարապետըբոլորկենդանիներիվանդակներըհովհարաձևտեղավորեցփոքր...(տարածել) տարածության վրա,որ այցելի (այցելել)միկետիցկարողանատեսնելբոլորկենդանիներին:Հետագայումուրիշներնէլընդօրինակեցինվանդակներիայդպիսի դասավորությանը (դասավորել):

Գոյականիտեսակները

179.Ա և Բխմբիբառերիտարբերությունըգտի´ր՝ուշադրությունդարձնելովդրանցսկզբնատառերիգրությանը:

Ա.Հայր,տղամարդ,տղա,ուսուցիչ,վարիչ,վարչապետ,անգլիացի,պարսիկ,կին,տատ,իտալուհի,բժշկուհի,քար,վարդ,երկաթ,առյուծ,արջ:
Բ.Նաիրա,ԱրմենՏիգրանյան,ՏիգրանՄեծ,Չալանկ,Մարան,Աֆրիկա(մայրցամաք),ԱմերիկայիՄիացյալՆահանգներ(պետություն),Սևան,Արաքս,Նիագարա(ջրվեժ):
Բ խմբի բառերը մեծատառով են իսկ Ա խմբի բառերը ոչ։ 

18O.Նախորդվարժությանմեջտրվածո՞րգոյականներնենհասարակևորո՞նք՝հատուկ:Պատասխանդպատճառաբանիր:
Հասարակ-Հայր,տղամարդ,տղա,ուսուցիչ,վարիչ,վարչապետ,անգլիացի,պարսիկ,կին,տատ,իտալուհի,բժշկուհի,քար,վարդ,երկաթ,առյուծ,արջ:
Հատուկ-Նաիրա,ԱրմենՏիգրանյան,ՏիգրանՄեծ,Չալանկ,Մարան,Աֆրիկա(մայրցամաք),ԱմերիկայիՄիացյալՆահանգներ(պետություն),Սևան,Արաքս,Նիագարա(ջրվեժ):

Posted in Մայրենի

Ինչպես ճանաչեցի Հովհաննես Թումանյանին

Հովհաննես Թումանյանին ճանաչելուց հետո նա դարձավ իմ սիրելի գրողներից մեկը։ Ես ճանաչեցի Հովհաննես Թումանյանին իր հեքիաթների և ստեղծագործությունների շնորհիվ։ Իր <<Չարի վերջը>> հեքիաթի մեջ երևում է, որ նա չի ընդունում անարդարությունը, և չարը միշտ պատժվում է։ Օրինակ <<Սևուկ ուլիկը>> հեքիաթում խրատում է փոքրերին, որ լսեն մեծերին, որպեսզի նրանց ոտքը քարին չառնի։
Թումանյանը բարի ու կարեկից սիրտ ունի, դրա մասին վկայում է այս պատմությունը։
Թոթովենցը Թումանյանին առաջին անգամ տեսել է Էջմիածնի վանքի բակում, որտեղ հավաքվել էին մեծ թվով գաղթականներ: Ամեն կետում մարդ էր մեռնում, շատերը սովից կամ հիվանդություններից…
Հանկարծ սկսում է անձրև, որը քիչ ժամանակ անց վերածվում է տեղատարափ անձրևի և հեղհեղում է գետինը: Ամեն տեղ լցվեց գաղթականներով, բայց դեռ հազարավոր գաղթականներ դրսում էին և Թումանյանը ստիպված գաղթականների առաջ բացում է նոր կառուցվող վեհարանը, որ մինչև այդ անձեռնմխելի էր:
Դա զայրացնում է Կաթողիկոսին (Գևորգ Ե):
Ասում էին, որ երեկոյան Վեհափառը կանչել է Թումանյանին և հանդիմանել նրան այդ «բռնի» գործողությունների համար:
Վեհափառը պատվիրել է, որ Թումանյանը այլևս այդպիսի բան չանի, սակայն Թումանյանը պատասխանել է, որ պիտի անի, եթե անհրաժեշտություն լինի: Հայոց հայրապետը կանգնել է ոտքի և հայտարարել.
-Դուք խոսում եք Ամենայն Հայոց Հայրապետի հետ:
Գրողը նրան պատասխանել է.
-Իսկ դուք խոսում եք ամենայն հայոց բանաստեղծի հետ:
Նրա ստեղծագործությունները շատ խորը և իմաստալից են, դրանք արտացոլում են մարդկային ժամանակակից խնդիրներն ու կյանքի պատմությունները։

Posted in Մայրենի

Լեզվական աշխատանք

145. Ընդգծված բառերը փոխարինի´ր հոմանիշներով: Ընտրածդ բառերի գրությունը ճշտի´ր բառարանիօգնությամբ:

Խոսքս մի՛ ընդհատիր:
Մինչև ե՞րբ պիտի գաղտնի պահես:
Անձրևն ինչպես սկսվել էր, այնպես էլ կտրվեց:
Օդանավի վայրէջքը ոչ ոք չնկատեց:
Երեխայի նման զվարճանում էին ու լիաթոք ծիծաղում։
Եղնիկի երեխան մորն էր փնտրում:

146. Ընդգծված բառերը փոխարինի´ր հոմանիշներով: Ընտրածդ բառերի գրությունը ճշտի´ր բառարանիօգնությամբ:

Հորեղբորս որդին մրջյուններով շատ է հետաքրքրվում:
Մրջյունները կանոնավոր զորք ունեն և հարևան միջատների դեմ պատերազմելու են դուրս զալիսկանոնավոր շարքերով: 
Մրջյուններն էլ ոսոխ ունեն. դրանք խոշորճանճերն են:
Թափառաշրջիկ մրջյունները շրջում ենմայրամուտին և գիշերը:

147. Բաց թողնված տառերը լրացրո՛ւ և բառարանով ստուգի՛ր ճի՞շտ ես գրել:

Վերևում՝ համարյա երկնքի տակ, ծնվեցին ջրիկաթիլները: Նրանք լեռների բարձրից, հողի միջից դուրս եկան ու, լույսն իրենց մեջ, ցնծաթյան թիթեռնիրենց վրա, կլկլալով իջան ցած: Լեռն ի վար, ծառերի կողքերով, թփերի արանքներով, զարմանազանխատուտիկ խճաքարերի վրայով գալիս էինկաթիլները: 
Ինչքա՜ն քաղցր եք,- ասում էին նրանց մամուռները:

148. Բացատրի՛ր «Ուղղագրություն» և«Ուղղախոսություն» անունները:

Բառասկզբում լսվող էն է տառով է գրվում: Բացառություն են կազմում եմ, ես, ենք, եք, ենբառերը: 
Բառասկզբում լսվող օ օ տառով է գրվում: 
Բացառություն է կազմում ով (ովքեր) բառը: 
Բառամիջում է և օ հնչյունները է և օ տառերովեն գրվում, եթե բաղադրյալ բառի մեջ մտնողարմատի սկզբնատառեր են: 
Բառամիջում ո և ե տառերը օ  և է ենկարդացվում, եթե դրանց նախորդում էբաղաձայն հնչյուն, վօ և յէ են կարդացվում, եթենախորդում է ձայնավոր հնչյուն: Բառամիջում բ, գ, դ, ձ, ջ տառերը համապատասխանաբարկարոդ են կարդացվել պ, կ, տ, ծ, Ճ կամ փ, ք, թ,ց,չ: 
Բառամիջում ղ, վ տառերըհամապատասխանաբար կարող ենկարդացվել խ, ֆ:

 Բազմիմաստ բառեր

    Բառն ունի իմաստ և ձև:

                                        Մեկից ավելի իմաստ ունեցողբառերը 
կոչվում Են բազմիմաստբառեր:
Հոմանիշներ                 Իմաստով մոտ բառերը կոչվումեն հոմանիշներ:   Հականիշներ                Իմաստովհակառակ բառերը կոչվում են հականիշներ:

Համանուններ           Գրությամբ կամարտասանությամբ նույն կամ մոտ, բայց 
                                         իմաստով տարբեր բառերըկոչվում են համանուններ:

Բառի կազմությունը     Ըստ կազմության բառերըլինում են պարզ և բաղադրյալ:
 
Միայն մեկ արմատիցկազմված բառերը կոչվում են պարզ:                            Բաղադրիչներից (արմատ, ածանց) կազմված
բառերը կոչվում են բաղադրյալ:

Միշտ չէ, որ բառերը գրվում են այնպես, ինչպեսհնչում են: Ուղղագրական և ուղղախոսականկանոնները բառը ճիշտ գրելու և արտասանելուհամար են:

Posted in Մայրենի

Հաշվետու պատում մայրենիից

Ես Վարդան Մարտիրոսյանն եմ։ Սովորում եմ առկա Հարավային դպրոց-պարտեզում։ Ես այս կիսամյակում 31 հրապարակում եմ արել։ Այժմ կներկայացնեմ դրանք։
Հղում 1
Հղում 2
Հղում 3
Հղում 4
Հղում 5
Հղում 6
Հղում 7
Հղում 8
Հղում 9
Հղում 10
Հղում 11
Հղում 12
Հղում 13
Հղում 14
Հղում 15
Հղում 16
Հղում 17
Հղում 18
Հղում 19
Հղում 20
Հղում 21
Հղում 22
Հղում 23
Հղում 24
Հղում 25
Հղում 26
Հղում 27
Հղում 28
Հղում 29
Հղում 30
Հղում 31
Ամենահետաքրքիր նախագիծն ինձ համար Սասունցի Դավթի նախագիծն է։ Մենք գնացել էինք մայր դպրոց որպեսզի այն ներկայացնենք։ Սովորաբար ես մենակ եմ դասերս անում, բայց երբ ինչ-որ բան չեմ հասկանում, մայրիկս գալիս է օգնության։ Մենք միասին շատ հետաքրքրությամբ ենք կատարում ստեղծագործական աշխատանքները։ Ինձ համար մայրենիի առարկայից ամեն ինչն էլ հետաքրքիր է, բայց ես շատ հաճույքով եմ անգիրները սովորում, որովհետև ինձ մոտ հեշտ է ստացվում։ Ես մասնակցել եմ  բոլոր ֆլեշմոբներին և շատ տպավորված եմ առաջադրանքներով, բայց դեկտեմբերյան ֆլեշմոբը մի փոքր այդ բոլորից տարբերվում էր և դժվարությամբ կատարեցի այն։ Ես այս առաջին ուսումնական շրջանում կարդացել եմ մեկ գիրք։ Այդ գիրքը «Փոքրիկ Իշխանն» է, որի հեղինակն է Անտուան դը Սենտ-Էքզյուպերին։  Ես խորհուրդ կտամ կարդալ այն, քանի որ շատ հետաքրքիր և ուսուցողական է։ Ես այս կիսամյակ կատարել եմ տարբեր ստեղծագործական աշխատանքներ։ Այժմ հղումների տեսքով կներկայացնեմ դրանք՝
Սահյանական ընթերցումներ
Ժայռից մասուր է կաթում 
<<Իմ ուսումնական աշունը>>
Արմեն Գրիգորյանի մասին
Իմ սիրելի սեբաստացին 
<<Մաթիլդա>> ֆիլմի վերլուծություն
<<Եղևնին>> հեքիաթի վերլուծություն 
Եթե ես լինեի ցանկություների ծառը
Ես այս կիսամյակ ընթերցել եմ Համո Սահյանի հեքիաթներից, հիմա կներկայացնեմ։
Սահյանական ընթերցումներ
Ժայռից մասուր է կաթում 
Ես այս կիսամյակ շատ հետաքրքիր աշխատանքներ եմ արել, բայց իմ ամենասիրելի աշխատանքը դա         <<Իմ սիրելի սեբաստացին>>-է։

Posted in Մայրենի

Ժայռից մասուր է կաթում

Ժայռից մասուր է կաթում,
Կարմիր սարսուռ է կաթում,
Ձորում մշուշ է:

Առուն մասուր է տանում,
Կարմիր սարսուռ է տանում,
Ի՜նչ էլ աշխույժ է:

Առուն բարի է այնպես,
Հասկանալի է այնպես,
Այնպես անուշ է:

Նա երկնչում է քարից,
Բայց երբ թռչում է քարից,
Ահռելի ուժ է:

Առուն ինչպե՞ս կլռի,
Սերս եկել է ջրի,
Ձեռքինը կուժ է:

Առուն մասուր է տանում,
Կարմիր սարսուռ է տանում
Աշուն է, ուշ է:

Առաջադրանքներ

  1. Ընթերցի՛ր բանաստեղծությունը՝  դուրս գրելով և բացատրելով անծանոթ բառերը։
    Երկնչել-վախենալ
    Մշուշ-մառախուղ
    Սարսուռ-դող
  2. Ընթերցի՛ր ՝առանձնացնելով և բացատրելով փոխաբերությունները։
     Սարսուռ է կաթում-վախ է տարածվում
  3. Ո՞վ է ստեղծագործության գլխավոր հերոսը․ հիմնավորի՛ր պատասխանդ։
    Առուն։
  4. Ի՞նչ գույն ունի այս բանաստեղծությունը։ Նկարի՛ր այն միայն գույներ օգտագործելով։
    Դեղին, կարմիր, կապույտ։
  5. Առանձնացրո՛ւ քեզ դուր եկած տողերը և հիմնավորի՛ր ընտրությունդ։
    Առուն բարի է այնպես,
    Հասկանալի է այնպես,
    Այնպես անուշ է:
    Առուն մաքուր ու պարզ է և անուշ ձայն ունի։

    1. Վերլուծիր բանաստեղծության մեջ ընդգծված հատվածը
      Նա երկնչում է քարից,
      Բայց երբ թռչում է քարից,
      Ահռելի ուժ է:                                                                                             
                  Առուն չի կարող քշել տանել քարերը, բայց երբ  քար չկա, իր ճանապարհից կարող է քշել և հեռացնել իրեն խանգարող ամեն բան։
    2. Բացատրի՛ր հետևյալ միտքը․

    Առուն մասուր է տանում,  
    Կարմիր սարսուռ է տանում,
    Աշուն է, ուշ է:
    Աշնան քամին մասուրները թափել է առվի մեջ, և առուն կարմրել է։

    8. Տրված բառերի գործածությամբ, ութնյակներ / ութ տողից կազմված բանաստեղծություն/  կամ քառյակներ/ չորս տողից կազմված բանաստեղծություն/, հորինի՛ր: 

    Մասուր, սարսուռ, աշուն, ուշ, փուշ, կարմիր, անուշ, մշուշ, մուժ, քամի, տանի:                Աշուն եկավ,                          Սարսուռ պատեց
    Քամի, մշուշ,                          Ժայռին հսկա,
    Քշի տանի                              Ուշ գիշեր է,
    Մասուրն անուշ։                   Մուժն է ներկա։
    Տեղն էլ թողնի
    Լոկ վարդի փուշ։

    9. Գրի՛ր ստեղծագործական շարադրություն << Մասուրի ճամփորդությունը>> վերնագրով և հրապարակի՛ր։

Մասուրը հրաժեշտ տվեց մայր ծառին՝ մասրենուն և ճանապարհ ընկավ։ Գնաց շատ թե քիչ, հանդիպեց բազմաթիվ ծառերի։ Ծանոթացավ շատ  նոր պտուղների հետ և ընկերացավ։ Նա իրեն շատ լավ էր զգում շրջապատված նոր ընկերներով։ Մասրիկը շատ քաջ էր, կարողանում էր իրեն պաշտպանել իր <<փշոտ>> բնավորության շնորհիվ։

Մի օր նա հանդիպեց մի աղջնակի և տեսավ, որ նա վատառողջ է։

-Գիտե՞ս, ես կարող եմ քեզ բուժել։ Կարող ես թեյ պատրաստել և ես այնտեղ կլողամ։ Դու խմելով այդ թեյը կապաքինվես։

Աղջիկն հենց այդպես էլ վարվեց և շուտ ապաքինվեց։ Նա այնքան շնորհակալ էր Մասրիկից, որ խնդրեց մնալ և իր տանն ապրել։ Մասրիկն ուրախությամբ համաձայնեց և աղջիկն ամեն բան արեց, որ նա ունենա իր գեղեցիկ անկյունը։

  1. 10. Արտահայտիչ ընթերցի՛ր բանաստեղծությունը, ձայնագրի՛ր ընթերցումդ և հրապարակի՛ր բլոգումդ։

    11. Ի՞նչ գիտես մասուրի մասին։ Տարբեր աղբյուրներից օգտվելով՝ ուսումնական նյութ պատրաստի՛ր։
    Հիմնականում կանաչ, դարչնագույն կամ գորշ ընձյուղներով թփեր են՝ պատված փայտանման, ամուր, սուր, կեռ փշերով, բարձրություն՝ մինչև 2 (3) մ։ Տերևները հերթադիր են, բարդ, կենտփետրաձև, ատամևաեզր։ Ծաղիկները մեկական են կամ հովհանոցաձև ծաղկաբույլերում հավաքված, մասրենու ծաղիկն ունի 8 պսակաթերթ։, երկսեռ, սպիտակ, վարդագույն, կարմիր, դեղին։ Ծաղկում է մայիս-հունիսին։ Պտուղը բազմասերմ ընկուզիկ է, պտղաբույլը՝ մսալի, ոչ հյութալի, արտաքին մաշկը՝ կաշեկերպ, հաստ, կարմիր, վարդագույն, դեղնակարմրավուն և այլն։ Ունի անուշ, քաղցր բույր, առէջը գազարագույն է։ Պտուղը պարունակում է վիտամիններ (հատկապես՝ C), շաքարներ, թթուներ, աղաղանյութեր, հանքային տարրեր, եթերայուղեր և այլն։ Բժշկության մեջ պտուղներն օգտագործում են որպես վիտամինային հումք (թուրմ, հյութեր), յուղը կիրառվում է սնուցողական խոցերի, մաշկային որոշ հիվանդությունների բուժման համար։

     

     

Posted in 5 Րդ դասարան, Մայրենի, Uncategorized

ԲԱՌԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ

ԲԱՌԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ

Բառիմաստ

33.Մի բառով գրի´ր:

ա) Առարկա, որը վերից վար կախվելով՝ ծածկում, փակում  է որևէ բան: Դա նաև բեմն է բաժանումհանդիսասրահից:
Վարագույր

բ) Միջատ, որ երկու թև ունի ու բարալիկ կնճիթ, որովսնվում է: Իսկ սնվում է արյունով:
Մոծակ

գ) Արհեստավոր, որն զբաղվում է երեսը սափրելու, մազերը կտրելու, հարդարելու գործով:
Վարսահարդար

դ) Պղնձյա առարկա, որի մեջ մետաղյա լեզվակ է կախված: Բարակ կամ հաստ պարանով լեզվակը պատերին են խփում՝ հնչեցնելու համար:
Զանգ

34.Գրավոր պատմի՛ր, թե տրված բառն ի՞նչ է նշանակում:

Գիրք, դիմակ-Վիրուսապաշպան հարմարանք, դերասան-Թատրոնում կամ ֆիլմում դեր կատարող անձ։ , ընկույզ, ժպիտ-դեմքի ուրաղության արտահայտություն, երեխա-Անչափահաս մարդ:

35.Ի՞նչ է  նշանակում՝

հեռախոս-կապի միջոց, դպրոցական-դպրոց հաճախող երեխա, ձայնագրիչ-խոսակցությունը ձայնագրող սարք, ականջ-լսողական օրգան, աղմուկ-բարձր և խանգարող ձայն:

36.Տրված հնչյունախմբերը համեմատի՛ր և պարզի´ր, թե ո՞րն է դրանց տարբերությունը:

Ա. Արև, թռչուն, ռնգեղջյուր, ստեղծել, մարդ: այստեղ սովորական բառեր են։

Բ. Րևա, ռնչթու, ույջեռնգղր, ծղետսլե, արդմ: Իսկայստեղ այդ նույն բառերն են,բայց նրանց տառերըխառնել են և տեղափոխել։ Այստեղ բառերը չեն արտահայտում որևէ իմաստ։

37.Քո կարծիքով տրված հնչյունախմբերից որո՞նք ենբառեր (արտագրի´ր կամ ընդգծի´ր): Պատասխանդպատճառաբանի´ր:

Բարդի, աղնկի, ձրաբր, հեղուկ, կնիրպա, թանձր, չաբեռալ, կանչել:

38.Փորձի՛ր բացատրել, թե ի՞նչ է բառը:
Տառերի և հնչյունների խումբ, որոնք իմաստ են արտահայտում։

39.Բացատրի´ր, թե գլուխ բառը ամեն մինախադասության մեջ ի՞նչ իմաստով է կիրառված՝ փոխարինելով խելք, ղեկավար, կատար, ծայր, մաս, վրա բառերով: Ո՞ր նախադասության  մեջ գլուխբառն այլ բառով չես կարող փոխարինել:

Արջը գլուխը բարձրացրեց: առջը իր գլուխը բարձրացրեք

Սարի կատարին ինչ-որ բան է փայլում: սարի գագաթին

Այս մարդը խելք չունի: փոխաբերական իմաստով ուղեղ չունի

Գրքի առաջին մասը շատ հետաքրքիր էր: գրքի առաջին մասը

-Իսկ ո՞վ էր ձեր ղեկավար,- որոտաց զորավարը՝դիմելովգլխիկոր զինվորներին: իսկ ո՞վ է ձեր գլխավորը

Ինչ-որ մեկը թերթ է մոռացել պահարանի վրա:պահարանի վերևում

Գերանի ծայրից բռնի՛ր: գերանի վերևից

40.Ընդգծված բառը նախադասության մեջ ի՞նչիմաստով է կիրառված: Այդ բառը ո՞րնախադասության մեջ է հիմնական իմաստովգործածված:

Ծաղիկը բացվեց ու ձգվեց դեպի արևը: ծաղիկը

Հարսանիքի բոլոր կենացները ծաղիկներին էինուղղված: հարսն ու փեսաին

Մեր ծնողներն ասում են, թե մենք ենք կյանքի ծաղիկները: երեխաները իմաստները

Շատ լավ գործ եք սկսել. սա դեռ ծաղիկն է, պտուղները հետո եք տեսնելու: սկիզբը

Իր երկիրը հասնելուց հետո էլ իշխանը չէր մոռանումայն ամրոցի ծաղիկ տիրուհուն  գեղեցիկ

Posted in Մայրենի

Առաջադրանքներ

Վանկ

25.Տրված բառերը հնչյունախմբերի են բաժանված: Ուշադրությո´ւն դարձրու դրանց մեջ մտնող ձայնավորներին ու բաղաձայններին և պատասխանի´ր հարցերին:

Մարդասեր – մար-դա-սեր, կառապան – կա-ռա-պան, ձեռագիր

-ձե-ռա-գիր, հեռագիր-հե – ռա-գիր, մեղեդի – մե-ղե-դի, բարեկամ

-բա-րե-կամ,աշակերտ – ա-շա-կերտ, ուրիշ- ու-րիշ, օղապարան

-օ-ղա-պա-րան, օրինակ – օ-րի-նակ:

Վանկը քանի՞ հնչյունից կարող է կազմվել:

Վանկը կարող է կազմվել մեկ և ավելի հնչյունից:

Վանկում ինչպիսի՞ հնչյունի առկայությունն է պարտադիր:

26. Նախորդ վարժության օրինակով՝ տրված բառերը վանկերի բաժանի´ր (փակագծում տրված է դրանց քանակը):

Արահետ (3) – ա-րա-հետ, կածան (2)-կա-ծան, հերոս (2)-հե-րոս, բերանբաց (3)բե-րան-բաց, արկածային(4)-ար-կա-ծա-յին, արդարադատ (4)-ար-դա-րա-դատ, կարգապահ (3)կար-գա-պահ, հերթական (3)հեր-թա-կան, մատակարարել (5)մա-տա-կա-րա-րել, ազատասեր (4)-ա-զա-տա-սեր:

27.Տրված են վանկեր: Վերականգնի´ր վանկատված (վանկերի

բաժանված) բառերը:

Օրինակ՝

թե-թե-վա-նալ – թեթևանալ:

Ա. Տերև, արևմուտք, արևկող, Տաթև:

Բ. Տերևաթափ, անձրևային, արևոտ, հևալ, բևեռային, ձևական, թևավոր, ուղևոր,սևանալ:

28.Տրված բառերը վանկատի´ր (վանկերի բաժանի՛ր): Ընդգծի՛ր այն և- երը, որոնք վանկատման ժամանակ երկու տառով (ե, վ) չեն գրվում:

Սևուկ-սե-վուկ թեթևություն-թե-թե-վու-թյուն անձրև-անձ-րև բարևել-բա-րե-վել կարևոր-կա-րե-վոր արևշող-ա-րև-շող թևանցուկ-թե-վան-ցուկ տևական-տե-վա-կան թեթև–թե-թև:

29.Տրված վանկերը միացրո´ւ: Ընդգծվածներն ինչո՞ւ են կոչվում գաղտնավանկ:

Օրինակ՝

սըր-տոտ – սրտոտ:

Գլուխ-գը-լուխ, աստղ-աս-տըղ, հռչակ-հըռ-չակ, գնացք-գը-նացք, վխտալ-վըխ-տալ, ան-կըրկ -նե-լի-անկրկնելի, շը-րըխ-կան-շրխկան, թըռ-վը-ռալ-թռվռալ, կըրկ-նու-թյուն-կրկնություն, ձե-ռըն-տու-ձեռնտու:

30.Տրված բառերը վանկատի´ր՝ գաղտնավանկի ը –երը գրելով:

Կրկին-կըր-կին, դռնբաց-դը-ռըն-բաց, երբեմն-եր-բե-մըն, գրքային-գըր-քա-յին, կրակ-կըր-ակ, ո ծանր-ծա-նըր, , զվարթ-զը-վարթ, տխրել-տըխ-րել, խմբավորել-խըմ-բա-վո-րել:

Posted in Մայրենի

Ուղղագրություն

Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով է կամ ե։
Այգեէտ, այժմեական, անէական, անպատեհ, առէջ, առօրեական, անվրեպ, գոմեշ, գրեթե, դողէրոցք, ելեւէջ, երբեւէ, երբեւիցե, էլեկտրաէներգիա, էմալե, ինչեւէ, ինչեւիցե, լայնէկրան, խեցի, կրետ, հէկ, հապճեպ, հիպոթեզ, հյուլե, հնէաբան, մանանեխ, մանրէ, միջօրեական, որեւէ, որեւիցե, պոեմ, սեթեւեթել, վայրէջք, տիեզերք, տոթակեզ, տրիոլետ, քրիստոնեական։
Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով օ կամ ո։
Ականջօղ, ամանօրյա, ամենօրյա, անօգնական, անօթեւան, անորոշ, ապօրինի, արծաթազօծ, բացօթյա, բնօրրան, գազօջախ, գիշերուզօր, գիշերօթիկ, զորք, լավորակ, կեսօր, հանապազորդ, հանապազօրյա, հոգս, հօդս ցնդել, հոտնկայս, մեղմօրոր, մեղմորեն, միօրինակ, նախօրոք, ոսկեզօծ, ջրօրհնեք, վաղորդայն, վաղօրոք, տասնօրյակ, տարորոշել, տափօղակ, օրըստօրե, օրորել։
 Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով ը տառը։
 Ակնդետ, ակնթարթ, առնչվել, գույնզգույն, ինքնըստինքյան, լուսնկա, հյուրընկալ, ձեռնտու, ճեպընթաց, որոտընդոստ, սրընթաց, ունկնդիր, անընդհատ, առընթեր, անակնկալ, դասընթաց,
խոչընդոտ, դասընկեր, կորնթարդ, մերթընդմերթ,երկընտրանք, համընկնել, նորընտիր:
Posted in Մայրենի

Մյունխհաուզենի արկածները

Էրիխ Ռասպե Բարոն Մյունխհաուզենիարկածները (հատված)

Ուշադի՛ր կարդա և կատարի՛ր առաջադրանքները։

Կողմնացույց չլինելու պատճառով մենք երկարժամանակ թափառում էինք անծանոթ ծովերում։

Մեր նավն անընդհատ շրջապատում էին շնաձկներ, կետեր և ուրիշ ծովային հսկաներ։

Վերջապես դեմ առանք այնպիսի մի ձկան, որն այնքանմեծ էր, այնքան մեծ, որ գլխի մոտ կանգնած, պոչըտեսնել չէինք կարողանում։

Երբ այդ ձուկն ուզեց ջուր խմել, բերանը բաց արեց, և ջուրը գետի նման նրա կոկորդը հոսեց՝ իր հետևից քարշտալով մեր նավը։ Կարող եք պատկերացնել, թե մեր մեջինչ իրարանցում ընկավ։ Մինչև անգամ ես, որ այնքանքաջ եմ, էլի վախից դողդողացի։

Բայց ձկան փորի մեջ նավահանգստի պես խաղաղ էր։ Ձկան փորը լիքն էր նավերով, որ ագահ կենդանինվաղուց էր կուլ տվել։ Օ՜, եթե դուք գիտենայիք, թեինչպիսի խավար էր այնտեղ։ Չէ՞ որ մենք չէինք տեսնումո՛չ արև, ո՛չ աստղեր, ո՛չ լուսին։ Ձուկն օրական երկուանգամ էր ջուր խմում, և ամեն անգամ, երբ ջուրը նրակոկորդն էր հոսում, մեր նավը բարձրանում էր հսկաալիքների վրա։ Մնացած ժամանակ ձկան փորի մեջ չորէր։

Երբ որ ջուրը ցամաքեց, ես ու նավապետն իջանքզբոսանքի։ Այստեղ մենք հանդիպեցինք ողջ աշխարհիծովայինների՝ շվեդացիների, անգլիացիների, պորտուգալացիների։ Նրանց թիվը ձկան փորի մեջտասը հազարի էր հասնում։ Նրանցից շատերն արդենմի քանի տարի ապրում էին ձկան փորում։ Ես նրանցառաջարկեցի հավաքվել ու քննության առնել այս տոթբանտից ազատվելու ծրագիրը։

Ինձ նախագահ ընտրեցին, բայց հենց այն րոպեին, երբես ժողովը բաց արի, անիծված ձուկն սկսեց նորից ջուրխմել, և մենք մեր նավերը փախանք։

Մյուս օրը կրկին հավաքվեցինք, և ես հետևյալառաջարկն արի. երկու ամենաբարձր կայմերը իրարկապենք և հենց որ ձուկը բերանը բաց անի, դեմ տանքծնոտներին։ Այն ժամանակ ձկան բերանը բաց կմնա, և մենք հեշտությամբ դուրս կգանք։

Առաջարկությունս անցավ միաձայն։

Երկու հարյուր ամրակազմ նավաստիներ կայմերը դեմտվին ձկան ծնոտներին, և նա այլևս բերանը փակելչկարողացավ։ Նավերն ուրախ-ուրախ ձկան փորիցդուրս լողացին։

Պարզվեց, որ այդ հսկայի փորում յոթանասունհինգ նավէ եղել, կարո՞ղ եք պատկերացնել, թե ինչ ահագինմարմին ուներ։

Կայմերն, իհարկե, թողինք ձկան բերանում, որ նա այլևսոչ ոքի կուլ տալ չկարողանա։

Մենք դեպի ափն ուղղվեցինք, և ես շտապեցի ցամաքդուրս գալ, հայտնելով ուղեկիցներիս, որ այլևս ոչ միժամանակ և ոչ մի տեղ չեմ գնա, որ բավական են այննեղությունները, որ կրեցի, իսկ այժմ հանգստանալ եմուզում։

Իմ արկածները շատ հոգնեցրել էին ինձ, և որոշեցիհանգիստ կյանք վարել։

Տեքստային առաջադրանքներ

1. Ինչո՞ւ նավը հայտնվեց ձկան փորի մեջ, գունավորի՛ր ճիշտ պատասխանը։

1 միավոր

ա) Նավաստիները չէին նկատել ձկանը:

բ) Ձուկը սոված էր և կուլ տվեց նավը:

գ) Ձուկը ջուր խմեց, ջրի հետ նավն էլ հայտնվեց փորի մեջ:

դ) Պատճառը նշված չէ:

 3 . Ի՞նչ առաջարկ արեց հեղինակը ձկան փորում վաղուց գտնվողներին, որ կարողանան դուրս գալ ձկան փորից: 1 միավոր

 4.Նավաստիներն ինչո՞ւ կայմերը թողեցին ձկան բերանում: 1 միավոր

5. Տեքստից դո՛ւրս գրիր մեկ պատմողական նախադասություն և դարձրո՛ւ հարցական։ 1 միավոր

6. Բառե՛ր ավելացրու տրված նախադասությանը։ 1 միավոր

Ձուկը բացեց բերանը։

Բառային առաջադրանքներ

1. Տրված բայերը դարձրո՛ւ գոյականներ։ 1 միավոր

լողալ-

հանգստանալ-

խաղալ

զրուցել

2. Տեքստից դո՛ւրս գրիր թվականները։ 1 միավոր

3. Գոյականներից առաջ գրի՛ր՝ ինչպիսի հարցին պատասխանող բառեր։ 1 միավոր

․․․ ձուկ

․․․ նավ

․․․ ճանապարհորդ

․․․ ծով

4. Գրի՛ր տեքստում դեղինով ընդգծված բառերի հոմանիշները։ 1 միավոր

5. Գրի՛ր տեքստում կանաչով ընդգծված բառերի հականիշները։ 1 միավոր